Trans-Saharan Trade Routes เส้นทางการค้าผ่านทะเลทราย

สำหรับเส้นทางการค้า ที่เรียกได้ว่ามีความสำคัญกับทวีปแอฟริกาเป็นอย่างมาก คงหนีไม่พ้น เส้นทางที่เรียกว่า Trans-Saharan trade routes ซึ่งเป็นเส้นทางเชื่อมระหว่างแอฟริกาเหนือและใต้ ผ่านทะเลทรายที่ใหญ่ที่สุดในโลกอย่างซาฮารา ซึ่งเส้นทางนี้ มีความเก่าแก่และอยู่มาอย่างยาวนาน ก่อนที่จะมีการบันทึกไว้ในประวัติศาสตร์เสียอีก ในอดีตเส้นทางนี้ ถือได้ว่าเป็นเครือข่ายการค้าทางบกที่มีการใช้งานมากที่สุดในแอฟริก โดยเฉพาะในระว่างศตวรรษที่ 8 จนถึง 17 นับเป็นช่วงเวลาที่เส้นทางแห่งนี้ ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก

เส้นทางการค้าทรานส์ซาฮารา ถูกใช้เพื่อขนส่งสินค้าที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นเกลือ ทองคำ งาช้าง รวมถึงทาส นอกจากนั้น เส้นทางนี้ยังถือได้ว่าเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญ ของการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรม ซึ่งนําไปสู่การแพร่กระจายของภาษา ศาสนาและประเพณี รวมถึงเทคโนโลยีใหม่ ๆ

โดยหนึ่งในตัวอย่างของการเผยแพร่เทคโนโลยีในยุคสมัยนั้น คือ “อูฐ” ที่แต่เดิมถูกเลี้ยงในตะวันออกกลาง ก่อนจะถูกนําไปยังแอฟริกาผ่านพ่อค้าชาวอาหรับ โดยอูฐถือได้ว่าเป็นหนึ่งในเครื่องมือที่ทรงประสิทธิภาพในการบรรทุกสินค้า เพื่อการขนส่งผ่านทะเลทราย เนื่องจากสามารถเดินทางไกลข้ามทะเลทราย โดยใช้น้ำน้อยที่สุด และสามารถบรรทุกของหนักได้ การใช้อูฐเป็นพาหนะช่วยปฏิวัติการค้า และยังเอื้อต่อการเติบโตของเส้นทางการค้าทรานส์–ซาฮาราอีกด้วย

เส้นทางการค้าทรานส์ซาฮารา ถูกใช้โดยผู้คนและอารยธรรมต่าง ๆ ในช่วงหลายศตวรรษที่ผ่านมา ตั้งแต่ยุคสมัยโรมันโบราณ จักรวรรดิอาหรับในยุคกลาง และมหาอํานาจอาณานิคมยุโรปในศตวรรษที่ 19 และ 20 ถึงแม้ว่า ตอนนี้จะมีการพัฒนาระบบการขนส่งที่ทันสมัยมากขึ้น แต่เส้นทางการค้าทรานส์–ซาฮารา ยังคงเป็นส่วนสำคัญของเศรษฐกิจ และวัฒนธรรมของภูมิภาคแห่งนี้

ปัจจุบัน เส้นทางนี้ได้รับการพัฒนาเกิดเป็น Trans Saharan Road (TSR) ซึ่งนับเป็นหนึ่งในเก้าเส้นทางเดินหลักของ Trans-African Highways (TAH) ที่พัฒนาโดยคณะกรรมาธิการเศรษฐกิจแห่งสหประชาชาติสำหรับแอฟริกา (UNECA), สหภาพแอฟริกา (AU), ธนาคารเพื่อการพัฒนาอิสลาม (IsDB) และธนาคารเพื่อการพัฒนาแอฟริกา (AfDB) โดยได้รับการสนับสนุนจากองค์กรและสถาบันพัฒนาระดับภูมิภาค และระหว่างประเทศอื่น ๆ เช่น Arab Bank for Economic Development in Africa – BADEA และ UNCTAD

Trans Saharan Road (TSR) เชื่อมต่อหลายประเทศ ทั้งแอลจีเรีย ชาด มาลี ไนเจอร์ ไนจีเรียและตูนิเซีย (โดยเป็นประเทศที่มีทางออกสู่ทะเลสามประเทศ และประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเลอีกสามประเทศ) เส้นทางนี้ มีความยาวจากเหนือลงใต้ถึง 4,500 กม. โดยเริ่มจากท่าเรือแอลเจียร์ ไปยังท่าเรือลากอสผ่านประเทศแอลจีเรีย ไนเจอร์และไนจีเรีย และมีเส้นทางเสริมอีก 4,600 กิโลเมตรที่เชื่อมต่อชาด มาลี ไนเจอร์ และตูนิเซีย โดยประมาณ80% ของTSR เป็นถนนลาดยางมะตอย

จากการรายงานของ UNCTAD พบว่า การยกระดับเส้นทางนี้ ช่วยสร้างผลประโยชน์ทางการค้าที่สําคัญ โดยจะช่วยดึงดูดการลงทุน และสร้างกิจกรรมทางเศรษฐกิจที่เป็นประโยชน์ต่อภูมิภาค นำไปสู่การพัฒนาเศรษฐกิจ วัฒนธรรม และการเมืองของแอฟริกา