Empathy สำคัญอย่างไรในสังคมมนุษย์

ความเห็นอกเห็นใจ หรือ Empathy คืออะไร

ในระยะหลังมานี้เรามักจะได้ยินผู้คนใช้คำว่า “Empathy” เป็นทับศัพท์มากขึ้นเรื่อย ๆ สื่อต่าง ๆ พูดถึงคำว่า empathy โดยโยงเกี่ยวข้องไปกับบริบทต่าง ๆ เช่น empathy จะส่งเสริมการสื่อสารในที่ทำงานได้อย่างไร เราจะเข้าใจคนป่วยเป็นโรคซึมเศร้าต้องใช้ empathy การอยู่ในความสัมพันธ์คู่รักต้องมี empathy ต่อกันและกัน ดังนั้นบทความชิ้นนี้จะพาย้อนกลับไปที่คำนิยาม และความเข้าใจต่อคำคำนี้อย่างรอบด้าน

Empathy นับเป็นทักษะ หรือความสามารถที่คนคนหนึ่งจะมีได้ในการเข้าอกเข้าใจความรู้สึกของผู้อื่น มองประเด็นต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นจากสายตาของบุคคลอื่น ผ่านการจินตนาการว่าหากเราเป็นเขาในสถานการณ์นี้ เราจะทำอย่างไร

เวลาที่คุณมองไปที่ใครสักคนที่กำลังอยู่ในความทุกข์หรือเผชิญกับปัญหา กลไกทางจิตใจที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วคือคุณจะพยายามคิดว่าถ้าคุณเป็นเขา คุณจะรู้สึกอย่างไร และตัดสินใจแบบไหน แต่สิ่งที่ต้องระวังคือ บางครั้ง มันไม่ใช่ความเห็นอกเห็นใจแบบ empathy แต่เป็นความรู้สึกสงสาร หรือการเผลอตัดสินบุคคลตรงหน้า ผ่านประสบการณ์ส่วนตัวของคุณแทน

ดังนั้น คำว่าการเห็นอกเห็นใจผู้อื่น จึงเป็นสิ่งสำคัญ ที่แม้จะพูดง่าย แต่อาจกระทำได้ยาก เรื่องสำคัญคือการที่เราต้องรู้เท่าทันตนเอง แยกแยะให้ออกว่านี่คือการพยายามเข้าอกเข้าใจอย่าง empathy หรือมันมีความรู้สึกหรือความตั้งใจอื่นติดอยู่กับความพยายามเข้าใจรวมเข้าไปด้วย

หากจะคุยกันง่าย ๆ ว่าเราจะดูว่าคนคนหนึ่งมีความเห็นอกเห็นใจผู้อื่นมากน้อยแค่ไหน มันมีลักษณะบางอย่างที่เราสามารถสังเกตได้ เช่น

การที่คุณมีความสามารถที่จะฟังคนอื่นเป็นอย่างดี ไม่ใช่แค่ฟัง แต่เข้าใจว่าเขาต้องการจะหมายความว่าอะไร
ผู้คนเข้าหาคุณและเล่าปัญหาต่าง ๆ ให้คุณฟัง
คุณสามารถรู้ได้ไว ว่าใครสักคนรู้สึกอย่างไร
คุณคิดอยู่บ่อยครั้งว่าคนอื่นจะรู้สึกอย่างไร
หลายคนอาจมาถามคำถาม ขอคำปรึกษาคุณ
ในสถานการณ์ที่เกิดความสูญเสีย คุณจะมีความรู้สึกต่อเหตุการณ์นั้น ๆ อย่างเข้มข้น
คุณพยายามจะช่วยคนที่กำลังลำยาก
คุณสังเกตเห็นการโกหกได้ไว

แล้วถ้าถามต่อว่า อะไรคืออุปสรรค ที่จะทำให้คนคนหนึ่งขาดความเห็นอกเห็นใจในตัวผู้อื่น ในสถานการณ์บางอย่าง

ประการแรก คือความอคติ โดยการยึดมั่นความเชื่อตนเองเป็นสำคัญ
ประการที่สอง คือความรู้สึกว่า คนบางกลุ่ม มีคุณค่าหรือสำคัญ น้อยไปกว่ากลุ่มอื่น ๆ
ประการที่สาม คือการโทษเหยื่อ ในสถานการณ์ที่เกิดความขัดแย้ง

Empathy คำนี้ที่ทุกคนใช้ ไม่ใช่การเข้าใจการแปลตรงตัวว่า “ความเห็นอกเห็นใจ” เท่านั้น แต่เป็นทักษะอย่างหนึ่งที่มนุษย์แต่ละคนสามารถเรียนรู้ได้ เมื่อสามารถมีทักษะแบบนั้นได้แล้ว คุณอาจเป็นอีกคนที่เข้าถึงใจใครหลาย ๆ คนรอบตัวคุณได้เป็นอย่างดี

ซึ่งนั่น คือคุณสมบัติสำคัญของมนุษย์