การค้าฝ้ายกับการพัฒนาที่ยั่งยืนในอนาคต

“ฝ้าย” หนึ่งในวัตถุดิบสำคัญเริ่มต้นของสิ่งทอ ซึ่งเป็นความต้องการพื้นฐานของมนุษย์ ได้รับความสนใจอีกครั้งเนื่องในโอกาสวันฝ้ายโลกซึ่งตรงกับวันที่ 7 ตุลาคมของทุกปี ซึ่งสำหรับปี ค.ศ. 2023 ที่ผ่านมาได้มีการเฉลิมฉลองให้กับวันฝ้ายโลก ณ กรุงเวียนนา ภายใต้หัวข้อ “การทำให้ฝ้ายยุติธรรมและยั่งยืนสำหรับทุกคนตั้งแต่ฟาร์มไปจนถึงแฟชั่น” โดยมีพันธมิตรหลักอย่าง UNCTAD

“ฝ้าย” นับได้ว่าเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของโลกและยังมีบทบาทสำคัญต่อการพัฒนาในหลายประเทศ เป็นพืชที่สามารถปลูกเพื่อค้าสดหรือค้าแบบเป็นวัตถุดิบตั้งต้นในอุตสาหกรรมสิ่งทอก็ได้ โดยการค้าฝ้ายคิดเป็น 0.29% และนับเป็นสินค้าลำดับที่ 51 ของการค้าโลก สำหรับการค้าฝ้ายระหว่างประเทศเกิดขึ้นตั้งแต่ช่วงเริ่มต้นของยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม ปัจจุบันเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีการซื้อขายรวม 61.7 พันล้านดอลลาร์ โดยระหว่างปี ค.ศ. 2020 ถึง ค.ศ.2021 การส่งออกฝ้ายเพิ่มขึ้น 31.7% จาก 46.8 พันล้านดอลลาร์เป็น 61.7 พันล้านดอลลาร์

ในปี ค.ศ. 2021 ประเทศที่มีมูลค่าการค้าส่งออกมากกว่าการนําเข้าฝ้าย ได้แก่ อินเดีย (9.26 พันล้านดอลลาร์) สหรัฐอเมริกา (6.11 พันล้านดอลลาร์) บราซิล (3.43 พันล้านดอลลาร์) จีน (2.32 พันล้านดอลลาร์) และอุซเบกิสถาน (1.86 พันล้านดอลลาร์) ส่วนประเทศที่มีมูลค่าการค้านําเข้ามากกว่าการส่งออกฝ้าย ได้แก่ บังคลาเทศ (8.81 พันล้านดอลลาร์) ตุรกี (1.65 พันล้านดอลลาร์) เวียดนาม (1.07 พันล้านดอลลาร์) อินโดนีเซีย (976 ล้านดอลลาร์) และเกาหลีใต้ (855 ล้านดอลลาร์)

ในหลายประเทศการส่งออกฝ้ายไม่เพียงแต่ถูกมองว่ามีบทบาทต่อรายได้จากอัตราแลกเปลี่ยนที่แตกต่าง แต่ยังเป็นปัจจัยที่สำคัญที่มีผลต่อสัดส่วน GDP ซึ่งสำหรับทวีปแอฟริกาเพียงทวีปเดียวก็มีประเทศที่พึ่งพาการส่งออกฝ้ายถึง 37 ประเทศจาก 53 ประเทศ แน่นอนว่าเมื่อฝ้ายกลายเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดการหมุนเวียนของเศรษฐกิจ สิ่งที่รัฐบาลในหลายประเทศต้องคำนึงถึงเป็นอันดับต่อมา คือผลกระทบทั้งทางด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม ดังนั้นจึงมีการคิดระบบการค้าฝ้ายแบบพหุภาคีที่เป็นธรรม ซึ่งจะเป็นทางออกของการพัฒนาอย่างยั่งยืน

มติสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติในปี ค.ศ. 2021 เห็นชอบต่อข้อเสนอในการพัฒนาฝ้าย โดยประเทศที่เรียกว่า Cotton-4 ได้แก่ เบนิน บูร์กินาฟาโซ ชาดและมาลีซึ่งเป็น 4 ประเทศผู้ผลิตสำคัญในแอฟริกาตอนใต้ จะมีกรอบการทำงานเพื่อสร้างความตระหนักรู้ให้เห็นถึงความสำคัญของการเข้าถึงตลาดโลกสำหรับสินค้าประเภทฝ้ายจากประเทศที่พัฒนาน้อยที่สุดในโลก

นอกจากนี้ยังสนับสนุนนโยบายการค้าที่เท่าเทียมกันและแนวทางในการเสริมสร้างศักยภาพของประเทศกําลังพัฒนาเพื่อให้ได้ผลประโยชน์มากขึ้นจากแต่ละขั้นตอนของห่วงโซ่การผลิตฝ้าย โดยระบบพหุภาคีเป็นการเปลี่ยนแปลงบทบาทของฝ้ายให้มีส่วนในการยกระดับผู้คนและชุมชน รวมถึงช่วยสร้างงานสร้างอาชีพให้กับ 100 ล้านครอบครัว กว่า 80 ประเทศในห้าทวีปของโลก