ความแข็งแกร่งในช่วง COVID-19 ของ OR

แน่นอนว่า ในตอนนี้คงไม่มีหุ้นตัวไหนที่คนไทยจะรู้จักกันดีเท่ากับหุ้น OR อีกแล้ว

OR หรือ บริษัท ปตท. น้ำมันและการค้าปลีก จำกัด (มหาชน) เป็นบริษัทที่แยกตัวออกมาจากปตท. ซึ่งเป็นบริษัทแม่ แล้วนำมาเข้าจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์

สำหรับความพิเศษของหุ้น OR นอกจากจะเป็นหุ้นที่เปิดให้คนทั่วไปสามารถจองซื้อได้อย่างสะดวก อีกจุดหนึ่งที่ทำให้ OR เป็นที่พูดถึงก็คือ สัดส่วนรายได้อื่น ๆ ที่มาจากอาหารและเครื่องดื่ม

หากย้อนไปหลายสิบปีก่อน กลุ่มบริษัทปตท.จะเน้นเฉพาะรายได้และกำไรซึ่งมาจากธุรกิจน้ำมันเป็นหลัก แต่ด้วยข้อจำกัดของธุรกิจน้ำมันที่อัตรากำไรไม่สูงนัก การหารายได้และกำไรชดเชยจากธุรกิจอื่นจึงเป็นทางออก ที่จะทำให้กำไรของกลุ่มปตท.มีความมั่นคงมากขึ้น จนเป็นที่มาของร้านค้าต่าง ๆ ทั้งหลายที่อยู่ในปั๊มน้ำมัน

ไม่ว่าจะเป็นร้านสะดวกซื้อ 7-Eleven, ร้านจิฟฟี่, ร้านติ่มซำฮั่วเซ่งฮง, และที่ขาดไม่ได้ คือเรือธงอย่าง Cafe Amazon ทั้งหมดนี้จะอยู่ภายใต้เครือของ OR

และดูเหมือนว่า หุ้น OR จะมีความแข็งแกร่งมากกว่าที่คิดในช่วง COVID-19

งบการเงิน OR

ปี 2561
รายได้ 599,174 ล้านบาท
ค่าใช้จ่าย 587,500 ล้านบาท
กำไรสุทธิ 9,493 ล้านบาท

ปี 2562
รายได้ 583,393 ล้านบาท
ค่าใช้จ่าย 569,548.3 ล้านบาท
กำไรสุทธิ 10,896 ล้านบาท

9 เดือนแรกปี 2562
รายได้ 434,579 ล้านบาท
ค่าใช้จ่าย 423,187 ล้านบาท
กำไรสุทธิ 8,948 ล้านบาท

9 เดือนแรกปี 2563
รายได้ 321,922 ล้านบาท
ค่าใช้จ่าย 314,103 ล้านบาท
กำไรสุทธิ 5,869 ล้านบาท

หากพิจารณาจากงบการเงิน จะเห็นว่าในช่วง 9 เดือนล่าสุดของปี 2563 บริษัทมีรายได้อยู่ที่ 321,922 ล้านบาท และกำไรสุทธิอยู่ที่ 5,869 ล้านบาท ซึ่งน้อยกว่าช่วง 9 เดือนของปี 2562 พอสมควร

เพราะจากรายได้ 100% ของ OR สัดส่วนรายได้จากการขายน้ำมันนั้นสูงถึง 90.8% และด้วยภาวะ COVID-19 ที่ทำให้ภาคเศรษฐกิจทั้งโลกหยุดชะงัก รายได้จากการจำหน่ายน้ำมันจึงลดลงถึงกว่า 1/4 (คิดเป็นเงินกว่าแสนล้านบาท) ไม่ใช่เรื่องแปลกถ้ารายได้รวมและกำไรสุทธิจะลดลง

แต่อย่าลืมว่า OR ยังมีรายได้อื่นอีก 9.2% ที่ไม่ได้มาจากการขายน้ำมันในประเทศ แม้จะเป็นสัดส่วนรายได้ก้อนเล็ก แต่มันก็เล็กพริกขี้หนู เพราะรายได้ในส่วนนี้สามารถสร้างกำไรก่อนดอกเบี้ย ภาษี ค่าเสื่อมราคาและค่าตัดจำหน่าย (EBITDA) ได้กว่า 25% ของ EBITDA รวมของบริษัท

ความน่าสนใจยังไม่หมดเท่านั้น หากเราไปดูรายได้แยกตามแต่ละธุรกิจของกลุ่มที่ไม่ได้มาจากน้ำมัน (non-oil) รายได้ส่วนนี้แทบจะไม่ได้รับผลกระทบจากวิกฤต COVID-19 เลย

จากข้อมูลในหนังสือชี้ชวนของ OR รายได้จากกลุ่มธุรกิจที่ไม่เกี่ยวข้องกับน้ำมันในงวดงบการเงิน 9 เดือนของปี 2563 นั้นอยู่ที่ 12,249 ล้านบาท ในขณะที่งวด 9 เดือนของปี 2562 มีรายได้อยู่ที่ 12,449 ล้านบาท แทบไม่แตกต่างกันสักเท่าไหร่

และถ้าเจาะจงให้เฉพาะกว่านั้น โดยดูเฉพาะในส่วนของรายได้จากธุรกิจอาหารและเครื่องดื่ม ทั้งรายได้และ EBITDA ของกลุ่มธุรกิจนี้กลับเพิ่มขึ้นด้วยซ้ำไป จากแบรนด์ที่เราคุ้นเคยกันดีอย่างเช่น Cafe Amazon, Texas Chicken, ฮั่วเซ่งฮงติ่มซำ, ร้านชา Pearly Tea

แต่ใช่ว่าทุกธุรกิจในกลุ่มของ non-oil จะมีรายได้เพิ่มขึ้น รายได้อีกส่วนที่มีความสำคัญไม่แพ้กันคือรายได้จากร้านสะดวกซื้อและให้เช่าพื้นที่ โดยรายได้ก้อนนี้ลดลงจาก 5,633 ล้านบาทในงวด 9 เดือนของปี 2562 มาอยู่ที่ 4,852 ล้านบาทในงวด 9 เดือนของปีล่าสุด แต่ภาพรวมของกลุ่ม non-oil ยังคงประคองตัวได้เพราะธุรกิจในส่วนอาหารและเครื่องดื่มมีรายได้เพิ่มขึ้น

หรือความหมายง่าย ๆ ก็คือ ถึงแม้ภาพรวมของธุรกิจ OR จะเผชิญกับวิกฤต COVID-19 อย่างจัง รายได้จากน้ำมันหายไปกว่าแสนล้านบาท แต่กลุ่มธุรกิจที่ไม่เกี่ยวกับน้ำมันยังคงยืนอยู่ได้

ร้านสะดวกซื้อในปั๊มยังมีคนแวะ ไก่ทอดอันชุ่มฉ่ำของ Texas Chicken ยังมีคนกินอย่างเอร็ดอร่อย และยังมีคนดื่มด่ำกับกาแฟของ Cafe Amazon ในทุก ๆ เช้าสายบ่ายเย็น รู้หรือไม่ว่าจนถึงช่วงสิ้นเดือนกันยายนของปีก่อน บาริสต้าของ Cafe Amazon ก็ได้ชงกาแฟและเครื่องดื่มอื่น ๆ กว่า 200 ล้านแก้วเข้าไปแล้ว

และกลุ่มธุรกิจที่เล็กพริกขี้หนูนี้ที่สร้างกำไรให้กับ OR ไม่น้อย

จริงอยู่ รายได้ในสัดส่วนของกลุ่ม non-oil ย่อมไม่มีโอกาส (หรืออาจถึงขั้นไม่มีทาง) ที่จะมีรายได้สูงมากพอเมื่อเทียบกับรายได้จากการขายน้ำมัน

แต่สิ่งที่ OR พยายามทำก็คือ การเพิ่มศักยภาพการทำกำไรของกลุ่มธุรกิจที่ไม่เกี่ยวข้องกับน้ำมันนี้ให้มากที่สุด และจากข้อมูลที่ปรากฎในหนังสือชี้ชวน ก็บอกได้พอสมควรว่าบริษัทสู้สุดกำลังเพื่อให้รายได้ในกลุ่ม non-oil สามารถเติบโตต่อไปได้

แม้แต่ในช่วงวิกฤตที่ยากลำบากที่สุดในรอบหลายสิบปี บรรดาร้านค้าต่าง ๆ ที่ OR ปลุกปั้นมาก็ยังคงขายของได้เหมือนเดิม ไม่ใช่เรื่องเกินเลยที่จะบอกว่าบางแบรนด์ที่อยู่ภายใต้เครือ OR อย่าง Cafe Amazon และ Texas Chicken จะกลายเป็นแบรนด์ที่มีความโดดเด่นจนท้าชิงเจ้าตลาดได้แบบสบาย ๆ

และหากถึงจุดหนึ่ง ที่สถานการณ์ของ COVID-19 กลับเข้าสู่ภาวะปกติทั้งโลก รายได้ในส่วนของการขายน้ำมันย่อมกลับมา พร้อมกับรายได้ในส่วนของ non-oil ที่เติบโตควบคู่ไปพร้อมกัน

เมื่อนั้น บริษัท OR ก็มีโอกาสที่จะเติบโตขึ้นได้อย่างแข็งแกร่ง แม้จะเป็นบริษัทระดับแสนล้านบาทก็ตาม