ในวันที่การมีลูกหลายคน ไม่เป็นที่ต้องการอีกต่อไป

ในประเทศจีน หลายทศวรรศมาแล้วที่การมีลูกไม่ใช่เรื่องส่วนตัว หากแต่เป็นนโยบายที่คนในสังคมรับผิดชอบร่วมกัน แรกเริ่มเดิมทีนโยบายลูกคนเดียวถูกประกาศใช้เพื่อแก้ปัญหาความอดอยาก เนื่องจากจำนวนประชากรที่มากกว่าทรัพยากรในประเทศ นโยบายลูกคนเดียวทำให้จีนสามารถคุมจำนวนประชากรได้อย่างที่วางแผนไว้ แต่ด้วยนโยบายนี้ ครอบครัวชาวจีนแผ่นดินใหญ่ต้องเผชิญปัญหาการมีทายาทไม่ได้อย่างอิสระ ส่งผลให้อัตราการทำแท้งทารกเพศหญิงสูง เนื่องจากค่านิยมการสืบสกุลด้วยลูกชาย จนต้องมีการสั่งห้ามไม่ให้แพทย์แจ้งเพศทารกในครรภ์ ทั้งยังเกิดปัญหาที่ตามมาในระยะยาว คือประชากรเพศชายมากกว่าเพศหญิง นี่คือผลกระทบจากนโยบายลูกคนเดียว

ในปัจจุบัน หลายประเทศกำลังเผชิญกับปัญหาสังคมผู้สูงอายุ ประชากรวัยทำงานมีแนวโน้มลดลงอย่างรวดเร็ว ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการพัฒนาประเทศ จีนเองก็หนีไม่พ้นปัญหานี้เช่นกัน การกลับมากระตุ้นให้ประชากรมีลูกมากขึ้น คือหนึ่งในวิธีแก้ปัญหาที่ผู้นำเลือกใช้ ตามเรามาดูเรื่องราวนี้กันในสารคดีเรื่อง “ร้อยเรื่องรอบโลก EP.91 ตอน รัฐบาลจีนหวังเพิ่มประชากร แต่ประชาชนไม่เห็นด้วย”

การออกนโยบายใหม่ ถือกำเนิดขึ้นเพื่อแก้ปัญหา คราวนี้ไม่ใช่แค่มีลูกได้ 2 คน แต่รัฐบาลอนุญาตให้มีได้ถึง 3 ผลตอบรับของนโยบายนี้ กลับไม่ใช่อย่างที่รัฐบาลคาดคิด หลังออกนโยบายประชากรบางส่วนกลับมีความคิดเห็นว่าการมีลูกมาก ๆ ในยุคนี้ อาจเป็นภาระมากกว่าของขวัญ สังคมผู้สูงอายุอาจนับเป็นปัญหาสังคม แต่แรงกดดันจากสังคมต่อคนรุ่นใหม่นั้นหนักหนายิ่งกว่า ทั้งในเรื่องของการศึกษา การทำงาน และค่าใช้จ่ายในครอบครัว

ตัวเลขเด็กเกิดใหม่ในจีนมีแนวโน้มที่น้อยลงเรื่อย ๆ สาเหตุไม่ใช่เพราะคนไม่อยากมีลูกเพิ่ม แต่เกิดจากภาระทางเศรษฐกิจ ที่ค่าครองชีพเพิ่มสูงขึ้นทุกวัน ข้อมูลจากปี 2019 ระบุว่า ค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงดูเด็กคนหนึ่งตั้งแต่แรกเกิดจนถึงอายุ 17 ปีในจีน อยู่ที่ราว 2 แสนหยวน หรือเกือบ 1 ล้านบาท นั่นคือค่าเฉลี่ย แน่นอนว่าในชีวิตจริงค่าใช้จ่ายย่อมสูงกว่านั้นมาก รัฐบาลจีนมีงบประมาณช่วยเหลือลูกคนที่ 2 แต่ในภาพรวมหลายคนมองว่ายังไม่เพียงพอ ก่อนหน้าการประกาศนโยบายลูกคนที่ 3 ใน เว่ยป๋อ สังคมออนไลน์ในประเทศจีนมีการสำรวจว่าคนรุ่นใหม่พร้อมสำหรับการมีลูกคนที่ 3 หรือไม่ 90% ตอบว่าไม่ จากนั้นไม่นานแบบสำรวจนี้จึงถูกลบออกไป

สิ่งที่จีนเผชิญเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นทั่วโลก เมื่อจำนวนประชากรผู้สูงอายุมีจำนวนมากที่สุดเท่าที่เคยมีมาในประวัติศาสตร์ การดูแลประชากรกลุ่มนี้ จำเป็นต้องใช้ประชากรวัยทำงานเป็นจำนวนมาก รัฐบาลจะแก้ปัญหานี้อย่างไร เพราะหากการมีลูกเพียงคนเดียวยังเป็นภาระที่เหนื่อยหนักหนาแล้วสำหรับพ่อแม่ คงยากที่นโยบายลูก 3 คน จะประสบผลสำเร็จในระยะยาว