Lifestyle Creep กับดักพฤติกรรมเมื่อมีรายรับเพิ่มขึ้น

จะเป็นอย่างไรหากจู่ ๆ คุณก็ได้รับเงินเดือนเพิ่มมากขึ้นแบบไม่ทันตั้งตัว การให้รางวัลตัวเองกับสิ่งฟุ่มเฟือยต่าง ๆ ดูจะไม่ใช่เรื่องที่ต้องรู้สึกผิด คุณอาจใช้จ่ายเงินเหล่านั้น ไปกับการท่องเที่ยวต่างประเทศ ดินเนอร์มื้ออาหารสุดหรู ซื้อกระเป๋าเงินใบใหม่ ถอยรถสักคัน หรือแม้กระทั่งตัดสินใจซื้อบ้านสักหลัง ซึ่งกว่าจะรู้สึกตัวก็อาจไม่มีเงินเหลือพอให้เก็บเสียแล้ว เผลอ ๆ กลายเป็นมีหนี้สินเพิ่มขึ้นมา มากกว่าตอนที่มีรายรับน้อยกว่าก็เป็นได้

พฤติกรรมที่กล่าวมานั้นเรียกกันว่า “Lifestyle creep” เป็นลักษณะของการใช้จ่ายเงินที่มากขึ้น เมื่อใครคนใดคนหนึ่งมีรายรับเพิ่มมากขึ้น ทั้งนี้ รวมถึงการได้รับเงินจากช่องทางอื่น ๆ ที่นอกเหนือไปจากเงินเดือน เช่น ได้รับโบนัส ถูกลอตเตอรี่ ได้รับเงินของขวัญ หรือแม้กระทั่งการได้รับมรดก

“Lifestyle creep” เป็นคำที่นักวางแผนทางการเงิน และนักเขียนชื่อดังชาวอเมริกันอย่าง Tom C. Corley เป็นผู้ให้คำนิยามเอาไว้ ว่าเป็นไลฟ์สไตล์ทางการเงินที่มีความเสี่ยง โดยเขาได้ทำการศึกษาพฤติกรรมของเศรษฐีชาวอเมริกันมายาวนานถึงห้าปี และพบว่ามีพฤติกรรมบางอย่างในการใช้เงิน ที่ส่งผลให้ใครบางคนกลายเป็นเศรษฐี ในขณะเดียวกันกับที่ใครบางจนลง

ซึ่งหนึ่งในพฤติกรรมที่ทำให้คนจนลงที่น่าสนใจคือ การที่คนใช้เงินไม่เป็นได้รับเงินเพิ่มขึ้น หรือ ได้รับเงินมาเปล่า ๆ คนเหล่านี้ มักจะนำเงินไปตอบสนองความต้องการของตนเองเป็นอันดับแรก มีการเปลี่ยนมาตรฐานการใช้ชีวิตไปจากเดิม เช่นจากที่เคยใช้โทรศัพท์รุ่นธรรมดา ก็ต้องเปลี่ยนเป็นรุ่นใหม่ล่าสุด นาฬิกาต้องแสดงถึงสถานะทางการเงิน ออกรถหรูแทนคันเก่าที่ยังใช้งานได้ดีอยู่ ทานอาหารราคาแพงนอกบ้านบ่อยขึ้น หรือการซื้อเสื้อผ้าเฉพาะที่มีแบรนด์เนม เป็นต้น

ซึ่งวิถีชีวิตจะค่อย ๆ ถูกเปลี่ยนไปอย่างช้า ๆ จนกระทั่งถึงจุดที่พวกเขาเหล่านั้น ไม่สามารถจะออมเงินหรือทำการชำระหนี้ได้อีกต่อไป ยกตัวอย่าง ข่าวที่เรามักเห็นกันบ่อย ๆ คือผู้โชคดีที่ได้รับเงินจากการเสี่ยงโชคเช่น ลอตเตอรี่ หมดตัวถึงแม้ว่าจำนวนเงินที่ได้รับมานั้น จะมากมายมหาศาลก็ตาม

Lifestyle Creep ทำให้เราเข้าใจว่า ไม่จำเป็นที่คนมีรายรับมากกว่า จะมั่นคงหรือมั่งคั่งกว่าเสมอไป นอกจากนี้ ความน่าสนใจของ Lifestyle Creep คือในตอนแรก คนส่วนใหญ่มักจะยังไม่ทันสังเกตถึงความเปลี่ยนแปลงในการใช้เงิน แต่วิถีชีวิตที่เปลี่ยนไปจะค่อย ๆ คืบคลานเข้ามาหาคุณ ซึ่งตรงกับที่มาของคำว่า “creeps” ที่แปลได้ว่า “คืบคลาน” นั่นเอง

ดังนั้น จึงมีเพียงการตระหนักรู้เท่านั้น ที่จะช่วยให้คุณเอาชนะความต้องการใช้จ่ายเงินตามสัญชาตญาณเหล่านั้นได้ เพราะท้ายที่สุดแล้ว กุญแจสำคัญของความมั่งคั่ง ก็คือการดำเนินชีวิตให้ต่ำกว่ารายได้นั่นเอง