สำเร็จได้ทุกเรื่อง แค่มีทักษะควบคุมตัวเอง (self-control)

จะเป็นอย่างไร หากคุณปล่อยให้ทั้งสมองและร่ายกายตอบสนองต่อปัจจัยที่มากระตุ้นแบบอัตโนมัติตลอดเวลาทุกครั้ง ?
แน่นอนว่ามันคงจะเป็นอะไรที่น่ากลัวอยู่ไม่น้อย เช่น อยากกินของหวาน ๆ วันละสองสามรอบ คุณก็ตอบสนองร่างกายด้วยของหวานถ้วยโปรดจัดเต็มทุกครั้ง ใช้ชีวิตสบาย ๆ แบบไม่เคยวางแผน เพราะสมองไม่ชอบเรื่องซับซ้อน หรือแม้แต่การใช้จ่ายเงินไปกับของฟุ่มเฟือย เพื่อตอบสนองความพึงพอใจเพียงชั่วขณะ โดยไม่คิดเผื่อช่วงเวลาที่ฉุกเฉิน เป็นต้น

การฝึกควบคุมตัวเองหรือ Self-control นั้น เป็นหนึ่งในทักษะที่จะช่วยให้คุณหลีกเลี่ยงจากพฤติกรรมไม่พึงประสงค์ และบรรลุเป้าหมายในระยะยาวได้ ถึงแม้จะมีคำกล่าวที่ว่า ทักษะการควบคุมตัวเองส่วนหนึ่งมาจากพันธุกรรม แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าเราจะไม่สามารถพัฒนาทักษะนี้ให้ดีขึ้นได้

Self-control มีด้วยกันสามรูปแบบคือ

Impulse control การควบคุมแรงกระตุ้น
คือความสามารถในการควบคุมปัจจัย ที่ส่งผลกระตุ้นให้เกิดพฤติกรรมที่ไม่ดี ยกตัวอย่าง เช่น หากคุณรู้ว่าการเดินผ่านโซนเบอเกอรี่ในห้าง จะทำให้คุณต้องได้ขนมปังหรือเค้กติดมือมาทุกครั้ง ทั้ง ๆ ที่คุณกำลังอยู่ในช่วงลดน้ำหนัก สิ่งที่คุณควรทำ คือการอยู่ให้ไกลจากร้านเบอเกอรี่ทั้งหลาย ที่จะเป็นตัวกระตุ้นให้คุณหลุดออกจากแผนการลดน้ำหนักของคุณนั่นเอง

Emotional control การควบคุมอารมณ์
หมายถึง ความสามารถในการจัดการความรู้สึก ทั้งอารมณ์ โกรธ เหงา เศร้าเสียใจ หรือแม้แต่การดีใจ หากมีอารมณ์เชิงลบเกิดขึ้น ก็สามารถเดินต่อไปได้ โดยไม่จมกับอารมณ์ความรู้สึกเหล่านั้น

Movement control การควบคุมการเคลื่อนไหว
หมายถึง ความสามารถในการการควบคุมร่างกาย ให้เหมาะสมกับสถานการณ์ เช่น การนิ่งเมื่อถูกยั่วยุให้โกรธ เป็นต้น

คนที่ควบคุมตัวเองได้ จะสามารถจัดการสถานการณ์ต่าง ๆ ได้ ด้วยการผนวกรวมสามรูปแบบการควบคุมดังที่กล่าวไปข้างต้นได้เป็นอย่างดี คือเมื่อถูกกระตุ้นแล้ว ตระหนักได้ว่ากำลังถูกกระตุ้นอยู่ จึงสามารถควบคุมอารมณ์ รวมถึงการแสดงออกทางกายภาพในลักษณะที่เหมาะสมได้ โดย self-control มีความสัมพันธ์โดยตรงกับความพึงพอใจที่ล่าช้า (Delaying Gratification) หรือการอดเปรี้ยวไว้กินหวาน ซึ่งหมายถึงการอดทนต่อสิ่งล่อใจ ณ ขณะนั้น เพื่อสิ่งที่ดีกว่าในอนาคต เช่น คุณควบคุมตัวเองให้อดทนออกกำลังกายทุกวัน เพื่อรูปร่างที่ดีในอีกสองสามเดือนข้างหน้า เป็นต้น

นักจิตวิทยา วอลเตอร์ มิสเชล (Walter Mischel) ผู้ทำการวิจัย Mash mellow Test กล่าวว่า คนเรามีระบบ ร้อนและเย็น (hot-and-cool system) โดยระบบร้อน เป็นตัวแทนของการตัดสินใจแบบหุนหันพลันแล่น ขาดการพิจารณาและเหตุผล เมื่อไรก็ตาม ที่เราถูกระบบร้อนครอบงำ เราก็จะตัดสินใจแบบขาดสติและไม่คิดถึงผลในระยะยาว ในขณะที่ระบบเย็น คือการใช้วิจารณญาณในการไตร่ตรองอย่างถี่ถ้วน ซึ่งช่วยให้เราต่อต้านต่อแรงกระตุ้น ที่อาจทำให้เกิดพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมได้

ประโยชน์ของการควบคุมตนเอง ไม่ได้จำกัดอยู่ที่เรื่องใดเรื่องหนึ่งในชีวิตเท่านั้น แต่ส่งผลต่อชีวิตของผู้คนโดยรวมในทุก ๆ ด้าน ตั้งแต่เรื่องการเรียน การทำงาน การเงิน การแข่งขัน การลงทุน ความสัมพันธ์ ไปจนถึงสุขภาพ โดยมีงานวิจัยที่ชี้ให้เห็นว่า ผู้ที่มีการควบคุมตนเองได้ดี มักจะมีสุขภาพดีและมีความสุขมากขึ้นทั้งในระยะสั้นและระยะยาว