เพราะนักลงทุนคิดว่าตัวเองฉลาดกว่าตลาด

เมื่อพูดถึงการลงทุน มันไม่ใช่แค่เกมแห่งการแข่งขันด้วยไหวพริบ ความคิด หลายคนก็เล่นเกมนี้ด้วยความรู้สึกเช่นกัน รู้สึกเเย่เมื่อเสีย รู้สึกดีเมื่อได้ บทความชิ้นนี้ จะนำเสนอหลักการทางจิตวิทยาอย่างหนึ่งให้คุณได้รู้จัก เป็นจิตวิทยาที่ว่าด้วยความมั่นใจที่มากเกินจริง ความคิดของนักลงทุนที่คิดว่าตัวเองฉลาดกว่าตลาด ซึ่งเรียกว่า Overconfidence Bias บทความชิ้นนี้จะลองพาคุณมารู้จักกับพฤติกรรมนี้ และเสนอทางหลีกเลี่ยงให้เช่นกัน

คนส่วนใหญ่มันประเมินศักยภาพและทักษะของตนเอง มากเกินกว่าทักษะหรือความสามารถที่มีอยู่จริง โดยเฉพาะเมื่อเกี่ยวกับเรื่องเงิน ๆ ทอง ๆ ปัญหาสำคัญของการมั่นใจในตนเองเกินจริงคือ ความมั่นใจที่มีอยู่สูงลิบก่อให้เกิดการตัดสินใจที่มีความเสี่ยงสูง สิ่งนี้เป็นเรื่องที่นักจิตวิทยาพฤติกรรมเรียกว่า Overconfidence bias

ความมั่นใจในการตัดสินใจของตนเองที่ล้นเกินมีสองรูปแบบ ได้แก่
1. ความเชื่อมั่นว่าผู้ลงทุนสามารถตัดสินใจได้อย่างเด็ดขาด ถูกต้อง ไม่มีอะไรด่างพล้อย นักลงทุนเหล่านี้มักจะคิดว่าตนเองมองการไกลกว่าคนอื่น และมักหวังการประสบความสำเร็จได้เงินอย่างรวดเร็ว เช่น นักลงทุนได้รับข้อมูลมา ที่ว่ากันว่าเป็นข้อมูลลับ เกี่ยวกับการลงทุนใหญ่ในประเทศ นักลงทุนคนนั้นจะปักใจเชื่ออย่างชัดเจน และรีบซื้อหุ้นที่จะได้รับผลกระทบ ด้วยความเชื่อที่ว่า นี่คือข้อมูลที่ถูกต้องที่สุด
2. อีกประเภทคือ การมั่นใจในตัวเองในการประเมิน หรือคาดเดา สิ่งที่จะเกิดขึ้น โดยใช้ข้อมูลที่แคบมาก ๆ มาวัด และใช้ในการตัดสินใจ เช่น GDP ของสหรัฐอเมริกาปีหน้า ว่าอาจลบ 2-3% แต่ตัวนักลงทุนเดาไปแล้วว่า GDP อาจลดลงถึง 10% เช่นนี้ก็จะนำไปสู่การตัดสินใจที่ผิดพลาด และเสียเงิน

ความมั่นใจเกินไปในด้านการเงินนี้นำพานักลงทุนให้ตัดสินใจไปในทางที่ก่อให้เกิดผลลบต่อประวัติการลงทุนและประสิทธิภาพในการลงทุนเช่นกัน มากไปกว่านั้นมันอาจทำให้อาการอดทนอดกลั้นต่อความเสี่ยงที่เผชิญ มีมากกว่าปกติ ซึ่งนั่นอาจไม่ตรงกับความต้องการเดิมของผู้ลงทุนแล้ว เพียงแต่เชื่อมั่นและดันทุรัง

งานวิจัยค้นพบว่า เป็นเรื่องปกติที่เมื่อนักลงทุนมองประวัติการลงทุนของตนเองแล้ว มักจะคิดว่าในอนาคตมันจะไปได้ดีกว่าที่เคย ทั้งที่จริง เราควรมองตามความเป็นจริงว่า ช่วงไหนเราประสบความสำเร็จและช่วงไหนที่ความต้องการของเราไม่ได้รับการตอบสนอง

ตามจริง การตัดสินใจควรมีข้อมูลรองรับ นี่เป็นหนึ่งในวิธีที่จะลดความมั่นใจที่มากเกินไปของนักลงทุน ที่คิดว่าตนเองฉลาด หรือรู้ทันกว่าตลาด เป็นที่ประจักษ์ว่านักลงทุนที่ประสบความสำเร็จมักเป็นผู้ลงทุนที่พยายามวิเคราะห์หาข้อมูล มองตลาดตามความเป็นจริง ไม่ใช่ใช้อารมณ์หรือความคิดว่าตนเองจะเอาชนะตลาดได้ มาเป็นตัวตัดสิน

ดังนั้น เราต้องรู้ทันตนเอง รู้ว่าเรากำลังมั่นใจอะไรนอกเหนือฐานความเป็นจริงหรือข้อมูลที่มีอยู่หรือไม่ หาวิธี หาข้อมูล หาความรู้ ให้มากกว่าแค่การเชื่อการตัดสินใจของตัวเอง นี่ถึงจะเป็นหนทางในการหลีกเลี่ยงความมั่นใจที่คิดว่าตนเองจะเอาชนะตลาดได้ แล้วเสียเงินไปอย่างน่าเสียดาย